เรื่องที่ 23 พละ 5
พละ 5
- พละ 5 คือ กำลัง ห้า ประการ ได้แก่
- ศรัทธาพละ ความเชื่อ กำลังการควบคุมความสงสัย
- วิริยะพละ ความเพียร กำลังการควบคุมความเกียจคร้าน
- สติพละ ความระลึกได้ กำลังการควบคุมความประมาท การไม่ใส่ใจ ใจลอย ไร้สติ
- สมาธิพละ ความตั้งใจมั่น กำลังการควบคุมการวอกแวกเขว่ไขว่ ฟุ้งซ่าน
- ปัญญาพละ ความรอบรู้ กำลังการควบคุมเพิกเฉยไม่สนใจ หลงงมงาย
- พละทั้งห้านี้ เป็นหลักธรรมที่ผู้เจริญวิปัสสนาพึงรู้
- ศรัทธาต้องปรับให้สมดุลกับปัญญา
- วิริยะต้องปรับให้สมดุลกับสมาธิ
- ส่วนสติพึงเจริญให้มาก เนื่องเป็นหลักที่มีสภาวะปรับสมดุล ของจิตภายในตัวเองอยู่แล้ว เป็นหลักธรรมที่คู่กับ อินทรีย์ 5 คือ
- ศรัทธินทรีย์
- วิริยินทรีย์
- สตินทรีย์
- สมาธินทรีย์
- ปัญญินทรีย์
- โดยมีความเหมือนความแตกต่างและความเกี่ยวเนื่องคือ
- พละ 5 เป็นสภาวะที่เกิดขึ้นแก่จิตในปัจจุบัน ที่ทำให้เกิดมีขึ้น
- ส่วนอินทรีย์ คือพละ 5 ที่สะสมจนตกผลึก เหมือนกับนิสัย หรือสันดาน เช่น
- ผู้มีสมาธิทรีย์มาก ก็อาจทำสมาธิได้ง่ายกว่าผู้มีน้อยกว่า
- ผู้มีปัญญินทรีย์มาก ก็มีปกติเป็นคนฉลาด
- พละ 5 อาจเกิดขึ้นได้ดีและสั่งสมเป็นอินทรีย์ได้ไว คือผู้ทีบวชรือประพฤติพรหมจรรย์ และผู้ปฏิบัติโมเนยยะปฏิบัติ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น